Sultan tentukan siapa MB

Oleh KAMILIA IBRAHIM

Undang-Undang Tubuh Negeri Perak memberi kuasa mutlak Sultan sebagai penentu kuasa pemerintahan mutakhir kerajaan negeri.

Perak ditadbir di bawah sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen. Mengikut Perlembagaan Negeri Perak, Sultan mempunyai kuasa memerintah tertakluk di bawah peruntukan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Negeri Perak. Mengikut Perkara 7 undang-undang tersebut, Sultan memerintah mengikut undang-undang dan dikehendaki berlaku adil terhadap semua rakyat.

Perkara 10 pula menyatakan, baginda mempunyai kuasa eksekutif tertakluk kepada peruntukan undang-undang tersebut dan juga Perlembagaan Persekutuan. Perkara 11 pula menyebut, semua tindakan eksekutif yang diambil oleh kerajaan negeri Perak hendaklah disebut di atas nama Sultan.

Dalam melaksanakan pemerintahan, Sultan hendaklah melantik seorang Menteri Besar seperti yang diperuntukkan dalam Perkara 12. Baginda mempunyai kuasa mutlak menentukan siapa yang akan menerajui pucuk kepimpinan pemerintahan negerinya. Ia bermaksud, pelantikan Menteri Besar Perak akan ditentukan oleh Sultan. Ketetapan itu diperuntukkan dalam Perkara 16 (2) (a) dan perkara 18 (2) (a).

Dalam melaksanakan kuasa pelantikan di bawah Perkara 16 (2), Sultan hendaklah melantik seorang Menteri Besar daripada kalangan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) yang pada pendapatnya akan mendapat kepercayaan sebilangan besar ADUN lain.

Beliau sudah pasti telah mendapat kepercayaan rakyat kerana menang pada pilihan raya menerusi proses demokrasi. Majoriti ADUN juga perlu menyokong dan memberi kepercayaan. Sultan juga melantiknya kerana yakin beliau akan mendapat kepercayaan tersebut.

Dalam keadaan di Perak pada 4 Februari lalu, Datuk Seri Mohammad Nizar Jamaluddin telah tidak mendapat kepercayaan sebilangan besar ADUN apabila dua ADUN-nya diminta mengosongkan kerusi. Dengan sendirinya kepercayaan terhadap beliau terhakis kerana Nizar menjadi Menteri Besar pada Mac 2008 berdasarkan kepercayaan 31 ADUN. Jumlah itu tinggal 29 dan kemudiannya merosot kepada 28.

Apabila keadaan itu berlaku, beliau mengumumkan pembubaran DUN dan kemudian memohon menghadap Sultan untuk mendapatkan persetujuan bagi membubarkan Dewan Undangan Negeri Perak itu.

Mengikut Perkara 18 (2) (b), Sultan boleh bertindak menurut budi bicaranya untuk tidak mempersetujui permintaan bagi membubarkan DUN tersebut. Seperti yang termaktub dalam Perkara 7, Undang-Undang Tubuh Negeri Perak, Sultan akan bertindak adil terhadap rakyatnya berdasarkan undang-undang.

Sultan perlu mempertimbangkan sedalam-dalamnya dan mengambil kira permohonan itu sebagai permintaan adil bukan sahaja kepada DUN tetapi juga rakyat.

Seorang Menteri Besar hanya akan memohon pembubaran DUN apabila tidak lagi mendapat kepercayaan sebilangan besar ADUN. Apabila seseorang Menteri Besar tidak lagi mendapat kepercayaan, maka ia bermakna beliau tidak lagi boleh menjadi Menteri Besar.

Secara automatik kerajaan dan jemaah exconya tidak lagi berfungsi melainkan diberi mandat baru oleh rakyat pada pilihan raya baru.

Baginda Sultan mempunyai kuasa untuk tidak mempersetujui pembubaran DUN. Apabila baginda tidak memperkenankan pembubaran itu, maka secara automatik, jawatan Menteri Besar dan jemaah exco akan digugurkan. Peraturan ini bertepatan dengan Perkara 16 (6).

Mengikut Undang-Undang Tubuh Negeri Perak, jelas Sultan mempunyai kuasa bertindak untuk melantik Menteri Besar baru dan sekali gus penubuhan kerajaan negeri yang baru. Jelas juga bahawa kuasa Menteri Besar dan Exco lama akan gugur dengan sendirinya.

Setelah Menteri Besar tidak lagi boleh berfungsi maka Sultan boleh melantik Menteri Besar baru. Dalam situasi di Perak, jumlah ADUN BN ialah 28 dan tiga lagi ADUN mengisytiharkan keluar dari barisan pembangkang berdiri atas tiket Bebas serta menyokong BN.

Apabila Sultan mendapati seorang ADUN BN boleh mendapat kepercayaan sebilangan besar ADUN lain maka baginda membuat pelantikan baru. Pelantikan Menteri Besar baru adalah sah di sisi undang-undang Perlembagaan dan juga aspek prosedur.

Maka tidak timbul persoalan Perlembagaan dan undang-undang tidak dipatuhi. Apa yang berlaku pada Mac 2008 ialah Nizar menghadap dan memberitahu Sultan bahawa beliau mendapat kepercayaan 31 ADUN. Sultan telah melantik beliau sebagai Menteri Besar dan jawatan itu dipegangnya sehingga beliau hilang kepercayaan tersebut.

Apabila BN pula mendapat kepercayaan 31 ADUN, maka Datuk Dr. Zambry Abdul Kadir telah dilantik sebagai Menteri Besar mengikut kaedah dan peraturan yang sama bagi memenuhi peruntukan Undang-Undang Tubuh Negeri Perak. Malah Sultan telah berjumpa dan menemu bual semua ADUN Bebas yang secara peribadi memberi pengakuan menyokong BN untuk menerajui kerajaan Perak.

Tambahan pula Sultan telah mengambil kira keadaan politik semasa yang mana pilihan raya umum baru diadakan dan telah yakin tentang perlunya penubuhan segera kerajaan baru. Ia bertujuan untuk tidak menangguh dan melewatkan jentera kerajaan berjalan demi kestabilan dan kesejahteraan rakyat. Ini kerana Sultan berkuasa dan bertanggungjawab memastikan negeri Perak dalam aman dan sejahtera.

Dalam keadaan itu, Sultan tidak perlu membubarkan DUN walaupun Nizar mengemukakan permintaan itu. Sultan boleh menolak mengikut undang-undang Perak. Ia adalah hak dan kuasa mutlak Sultan.

Tidak perlu undi tidak percaya di DUN sebelum pelantikan Menteri Besar baru kerana Nizar sendiri telah menghadap Sultan menyatakan sudah tidak ada kepercayaan untuk dirinya terus menjadi Menteri Besar apabila beliau sendiri memohon membubarkan DUN.

Nizar tidak perlu meletak jawatan kerana perbuatan memohon pembubaran DUN itu sendiri dianggap satu peletakan jawatan kerana beliau dengan sendirinya sudah tidak ada mandat untuk berfungsi sekali gus turut menggugurkan jawatan kesemua exconya.

Namun Nizar berdegil menyatakan beliau masih Menteri Besar Perak. Sebenarnya daripada sudut undang-undang beliau tidak lagi menjadi Menteri Besar. Zambry kini sah menjadi Menteri Besar Perak. Perintah mahkamah boleh diambil terhadap Nizar kerana melanggar perintah Sultan.

Adalah malang apabila kuasa Sultan dicabar. Mengikut undang-undang Perak, Sultan mempunyai enam prerogative dalam Perkara 10 Bahagian ll yang jelas menunjukkan kuasa Sultan dalam isu penghormatan, keadilan, keampunan, agama, adat Melayu dan tanah. Kuasa Sultan jelas dan nyata serta sedia tertulis.

Satu perlembagaan bertulis adalah undang-undang yang sangat jelas dan mudah dilaksanakan berbanding perlembagaan di England yang tidak bertulis dan perlu mengikut konvensyen. Justeru, kita amat mudah untuk melaksanakan semua tindakan dan perintah Sultan.

Sebagai anak negeri Perak saya amat kesal dengan tindak-tanduk Nizar dan segelintir orang Melayu yang tidak menghormati Sultan. Ia dijelaskan dengan insiden di depan Istana Iskandariah, Jumaat lalu.

Oleh itu saya rasakan kita perlu mewujudkan satu sekretariat untuk memastikan institusi kesultanan Melayu terus dipelihara dan dipertahankan agar tidak digugat oleh pihak yang tidak bertanggungjawab.

Sekretariat ini juga akan memastikan kedaulatan serta martabat kesultanan Melayu tidak tercemar dan dipersenda. Selain itu kewibawaan institusi tersebut sebagai pemutus kata dalam hal penubuhan kerajaan serta pelantikan ketua kerajaan berasaskan demokrasi berperlembagaan terus kekal, tidak boleh disangkal dan dipersoalkan.

Penubuhan sekretariat itu juga penting untuk mempertahankan institusi kesultanan Melayu sebagai pelindung hak orang Melayu dan kepentingan semua kaum, menegakkan kesultanan Melayu sebagai penaung dan pelindung agama Islam sebagai agama rasmi negeri dan Persekutuan yang kini dipertikai serta diragui. Ia juga akan berfungsi untuk mengembalikan kepercayaan kepada institusi Sultan sebagai institusi tertinggi negara.

Apa yang nyata rakyat Perak perlu faham tentang kedudukan Sultan yang tinggi dan perintah Sultan perlu dipatuhi tanpa dipersoal atau diragui. Kita tidak boleh membawa isu institusi kesultanan ke jalanan.

DATUK KAMILIA IBRAHIM ialah PengerusiBiro Undang-Undang, Wanita UMNO Malaysia